115 lat Renault Voiturette

Louis Renault zaprezentował pierwszy samochód własnej konstrukcji. Było to duże osiągnięcie w historii rodzącej się wówczas motoryzacji. Kilka miesięcy później powstała firma Societe Renault Freres – spółka braci Renault.

18. Arrondissement, czyli 18. dzielnica w Paryżu ma swój niezwykły klimat. Jest usytuowana na wzgórzu Montmartre, widać stąd niemal całą okolicę. Tu znajduje się słynna na całym świecie bazylika Sacré-Cœur oraz równie znany kościół Saint-Jean-de-Montmartre. Malownicze uliczki Montmartre od ponad stu lat przyciągają tłumy turystów. W jej centralnej części pnie się ku górze rue (ulica) Lepic. Niegdyś nosiła nazwę Chemin-neuf (nowa droga). W połowie XIX stulecia przemianowano ją na rue de l’Empereur, a 24 sierpnia 1864 roku nadano jej imię napoleońskiego generała, Louisa Lepic (1765-1827). Łączy bulwar Clichy z placem Jean-Baptiste-Clément. W latach 1886-1888 na trzecim piętrze kamienicy numer 54 mieszkał legendarny malarz, Vincent van Gogh i jego brat Theo. Klimat stromej uliczki do dziś hipnotyzuje nie tylko turystów. Wiele lat po wydarzeniu, o którym opowiemy, Yves Montand poświęcił temu magicznemu miejscu piosenkę „Rue Lepic”. W pobliżu mieszkali i tworzyli malarze, m.in. Camille Pisarro, Henri Matisse, Henri de Toulouse-Lautrec, Utrillo, Modigliani, Salvador Dalí i Pablo Picasso. Ulica ma 14 metrów szerokości i ponad 750 metrów długości. Znawcy Paryża dodadzą jeszcze, że kąt nachylenia jezdni rue Lepic wynosi 13 stopni i zmusza pieszych i rowerzystów do sporego wysiłku.

Współczesny turbodiesel dCi pokona stromą ulicę bez trudu mocą swoich 85 czy 110 koni mechanicznych. Jak pokonał stromą rue Lepic pojazd o mocy zaledwie półtora konia mechanicznego? Historia pierwszego samochodu skonstruowanego przez Louis Renault (1877-1944) i jego starszych braci, Fernanda (1865-1909) i Marcela (1872-1903), zaczęła się koło Billancourt pod Paryżem. Znajdowała się tam wiejska posiadłość rodziny Renault. W drewnianej szopie utalentowany Louis rozbierał i naprawiał mechanizmy, wykazując nieprzeciętny talent techniczny. Zasady działania  i szczegóły budowy silnika spalinowego oraz innych mechanizmów poznał podczas stażu w zakładach Delaunay–Belleville w St. Denis koło Paryża. Zanim w 1904 roku zbudowano tam pierwszy samochód, wcześniej produkowano tam mechanizmy do parowozów i silników okrętowych. W ręce Louisa trafiały także uszkodzone silniki produkowane przez firmę Panhard, używane do napędu urządzeń rolniczych. Już w 1895 roku firma de Dion-Bouton zbudowała trójkołowiec z silnikiem benzynowym o mocy 0,75 KM. Zastosowano w nim wysokonapięciowy zapłon świecą elektryczną, przerywacz i akumulator. Trzy lata później, 21-letni wówczas Louis Renault, podjął decyzję o budowie samochodu własnej konstrukcji, samochodu na 4, a nie na 3 kołach, jaki budowała firma de Dion-Bouton w latach 1896-1898.

Renault zakupił jednocylindrowy, dolnozaworowy czterosuwowy silnik firmy de Dion Bouton o pojemności 198 ccm. Moc prototypowego pojazdu Renault to ok. 1,5 KM przy 500 obr./min. Silnik ważył ponad 23 kg. Wiadomo, że wersja z 1899 roku miała pojemność skokową 273 cm3  i niecałe 2 konie mechaniczne. Louis zbudował pierwszą na świecie manualną trzybiegową skrzynię przekładniową z bezpośrednim przełożeniem trzeciego biegu i biegiem wstecznym. Dzięki niej, mimo niewielkiej mocy Renault Voiturette mogło podjechać na wzniesienie rue Lepic. Skrzynia z przesuwnymi kołami zębatymi i trzema biegami była wówczas ogromnym przełomem technologicznym. Napęd na tylne koła był przekazywany za pomocą wału umieszczonego pod podłogą, co było wielkim przełomem konstrukcyjnym na skalę światową, ponieważ wcześniej – aż do czasu Benz Patent-Motorwagen Nummer 1. Carla Benza (1886) – napęd z silnika i przekładni był przekazywany na koła za pomocą łańcuchów, jak w ówczesnych bicyklach. Voiturette miał solidną ramę nośną ze stalowych kształtowników. Zawieszenie przednie składało się z belki nośnej i półeliptycznych resorów piórowych. Przy sztywnej tylnej osi także zamontowano resory piórowe. Hamulce ręczny i główny – sterowany za pomocą pedału – działały wyłącznie na tylną oś.

Pierwszy pojazd konstrukcji Louisa Renault miał długość 1,8 metra, szerokość 1 m i wysokość 1,38 m. W stanie gotowym do jazdy ważył ok 230 kg. Prędkość maksymalna wersji z 1899 roku wynosi 32 km/h, lecz prototyp z całą pewnością był wolniejszy. Zamiast kierownicy, pierwsze Renault posiadało wychylany w odpowiednim kierunku drążek sterowy, a raczej korbę podobną do używanych w tramwajach starego typu. Otwarte nadwozie określano mianem „Phaeton”. Wspierany przez braci, Louis Renault, rozpoczął budowę pojazdu na początku października 1898 roku, trwała ona 2,5 miesiąca. Nadszedł długo oczekiwany dzień próby. 24 grudnia 1898 roku konstruktor wyruszył do Paryża. Obowiązki stacji benzynowej pełniła wówczas apteka, w której Louis zakupił odpowiednią ilość ligroiny – ciężkiej frakcji benzyny, zapalającej się w temperaturze powyżej 160 stopni Celsjusza. Pod koniec XIX wieku miała ona wiele zastosowań, ligroiną czyszczono palety malarskie i pędzle z farb olejnych używanych w malarstwie sztalugowym, a także przedmioty wykonane z metalu. Teraz miała spełniać funkcję paliwa płynnego i choć jej liczba oktanowa była dramatycznie niska, to jednak z powodzeniem napędzała proste silniki spalinowe. Po południu restauracje przy rue Lepic zapełniły się gośćmi, byli też znajomi i przyjaciele braci Renault. Większość z nich sceptycznie oceniała możliwości trakcyjne pojazdu. Niektórzy przyjmowali nawet zakłady, że próba się nie powiedzie, każdy bowiem, kto choć raz wchodził na wzgórze Montmartre i stromą rue Lepic wie, że ile wymaga to wysiłku. Scenę obserwował także rosnący tłum przypadkowych gapiów oraz gości z pobliskich restauracji, których zwabił tu odgłos silnika, przerywany co chwila „strzałami”, które oznaczały, że paliwo zasysane przez prymitywny gaźnik spala się, a raczej detonuje wewnątrz cylindra. Zainteresowanie sięgnęło zenitu, gdy Louis Renault włączył pierwszy bieg i ruszył. Powoli, lecz z uporem Voiturette piął się w górę, ku dzisiejszemu Place Jean-Baptiste-Clément. 300 metrów, 200 metrów, 100 metrów… U szczytu wzniesienia wydawało się, że pojazd słabnie, lecz po chwili Louis Renault był już na końcu rue Lepic. Później nastąpił aplauz i długie gratulacje dla konstruktora. Co stało się z Vouturette, pierwszym pojazdem, który tak dzielnie pokonał wzniesienie rue Lepic? Niemal natychmiast nabył go obecny tam przyjaciel Alfreda Renault, ojca konstruktora. Jeszcze tego samego dnia 12 klientów zafascynowanych wyczynem szofera złożyło zamówienie na podobne pojazdy.

Bracia Renault postanowili, że założą firmę, która będzie budować pojazdy podobne do Voiturette. Marcel przewidywał, że popyt na samochody będzie dynamicznie wzrastał i warto wykorzystać sukces na rue Lepic do wypromowania nowych konstrukcji. 25 lutego 1899 roku w Billancourt koło Paryża powstała Societe Renault Freres – spółka braci Renault, z kapitałem założycielskim 60 tys. franków, siedziba firmy mieściła się przy 10, rue du Cours w Billancourt. Niebawem Louis, z pomocą Fernanda i Marcela, zrealizował owe 12 zamówień. Choć kosztowały niebagatelną wówczas kwotę co najmniej 3,5 tys. franków, grono nabywców szybko rosło.


Wczesne Voiturette posiadały benzynowy, chłodzony powietrzem 1-cylindrowy silnik de Dion Bouton, o pojemności 273 cm3 i mocy ok. 1,8 KM, osiąganej przy 500 obrotach na minutę. Potem zastąpiła go 2-cylindrowa jednostka chłodzona wodą. Radiator (chłodnicę), składający się z wężownicy z dodatkowym użebrowaniem, ulokowano początkowo pod silnikiem. Po latach, gdy wprowadzono dodatkowe chłodzenie wentylatorem, chłodnice w samochodach Renault umieszczano za silnikiem, tuż przy ściance odgradzającej go od kabiny. 12 czerwca 1899 roku w Paryżu zaprezentowano model Voiturette Type A i większy Type B z silnikiem o pojemności 450 ccm. Według różnych źródeł do końca 1899 roku zbudowano 71 lub 76 egzemplarzy.  Rok po udanym przejeździe pod stromą rue Lepic, Societe Renault Freres zatrudniało już 110 pracowników.

Przez pierwsze trzy dekady kolejne typy samochodów osobowych Renault oznaczano literami łacińskiego alfabetu. W 1903 roku ilość modeli i wersji w ofercie firmy była tak duża, że wprowadzono również oznaczenia składające się z dwóch liter. Oznaczenia – nazwy wprowadzono dopiero na przełomie lat 20./30. Moc i osiągi każdego kolejnego modelu wzrastały, podobnie jak zainteresowanie klientów. W ciągu zaledwie kilku lat na początku XX wieku, z małej, rodzinnej manufaktury, Societe Renault Freres przekształciło się w potężny koncern z siedzibą w Billancourt – mieście, gdzie powstał pierwszy prototyp Voiturette. Drewnianą szopę na rodzinnej parceli zastąpiły nowoczesne budynki przemysłowe w Boulogne–Billancourt nad Sekwaną. W 1902 roku samochody Renault montowało już kilkuset pracowników w hali o powierzchni 7,5 tysiąca metrów kwadratowych. Podjazd Renault Voiturette pod rue Lepic w Wigilię 1898 roku stał się jednym z najważniejszych wydarzeń w początkowej fazie rozwoju motoryzacji na świecie.

 

źródło: Renault

Michał Kiermanowicz
Michał Kiermanowicz

Redaktor naczelny portalu motoryzacyjnego 7dosetki.pl. W branży motoryzacyjnej praktycznie od dziecka. Odpowiada za całą część merytoryczną i plan redakcyjny na portalu.

Artykuły: 3209

Tagi

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *